รศ.โรม จิรานุกรรม รองอธิการบดี มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ปัญหาหมอกควันและไฟป่าในอนาคตนั้น ควรมีฐานข้อมูลที่มีคุณภาพครบถ้วน รอบด้าน
มีความทันสมัย สามารถนำมาวิเคราะห์และแก้ไขปัญหาได้ทันที
รศ.โรม จิรานุกรรม รองอธิการบดี มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กล่าวว่า จากปัญหาหมอกควันที่ผ่านมา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้นำองค์ความรู้มุ่งแก้ปัญหาหมอกควันในภาคเหนือ โดยสร้างนวัตกรรมในการเฝ้าระวังและติดตามสถานการณ์หมอกควัน ตลอดจนพัฒนาสิ่งประดิษฐ์แก้ไขปัญหา พร้อมเสนอแนะแนวทางแก้ไขปัญหาหมอกควันในอนาคต
ปัญหาหมอกควันในพื้นที่ภาคเหนือเกิดจากสาเหตุหลายประการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหมอกควันข้ามแดนและการเผาในพื้นที่ ซึ่งส่งผลกระทบต่อสุขภาพประชาชน สภาวะเศรษฐกิจของพื้นที่ภาคเหนือและธุรกิจท่องเที่ยว โดยศูนย์วิจัยวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ได้สำรวจรวบรวมข้อมูลสถานการณ์มลพิษทางอากาศของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ตอนบน โดยมีฐานข้อมูลจากภาพถ่ายดาวเทียมระบบ Visible Infrared Imaging Radiometer Suite (VIIRS) พบจุดความร้อน(Hot Spot)จำนวนมาก
จากปัญหาดังกล่าวนักวิจัยมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ไม่ได้นิ่งนอนใจ ได้ร่วมมือกับจังหวัดเชียงใหม่และจังหวัดในภาคเหนือ ทั้งลำปาง แม่ฮ่องสอน ลำพูนและน่านลงพื้นที่ร่วมแก้ไขปัญหาหมอกควันจากงานต้นน้ำ งานกลางน้ำและงานปลายน้ำ ซึ่งอยู่ในกระบวนการทำงานจำนวนไม่น้อยกว่า 50 โครงการ นอกจากนี้ยังได้ร่วมมือกับต่างประเทศเพื่อแก้ไขปัญหาหมอกควันอาทิ โครงการวิจัยเครือข่ายประเทศไร้หมอกควันสำหรับกลุ่มประเทศอาเซียนตอนบน (Haze Free Country Network in upper ASEAN)ภายใต้แผนวิจัยประเทศไทยไร้หมอกควัน(Haze Free Thailand) ร่วมด้วยความร่วมมือระหว่างเครือข่ายพันธมิตรมหาวิทยาลัยเพื่อการวิจัย (Research University Network:RUN) นำทีมโดยผู้เชี่ยวชาญด้านการแก้ไขปัญหาหมอกควัน มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ประสานความร่วมมือกับ 4 ประเทศคือ กัมพูชา เวียดนาม พม่าและลาว ผลักดันให้เกิดเครือข่ายการแก้ไขและป้องกันปัญหาหมอกควันข้ามแดน
ในส่วนของการสร้างสรรค์นวัตกรรมนั้น หลายคณะหน่วยงานของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้ร่วมกันระดมความคิดพัฒนาสิ่งประดิษฐ์ เพื่อเพิ่มการเข้าถึงการดูแลสุขภาพ การเฝ้าระวังติดตามสถานการณ์หมอกควัน รวมถึงการลดการเกิดหมอกควัน อาทิ คณะวิศวกรรมศาสตร์ นำองค์ความรู้สร้างห้องหลบฝุ่นชุมชนให้ทางจังหวัดเชียงใหม่ มอบเครื่องกรองอากาศอย่างง่าย สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สุขภาพแนะนำการประดิษฐ์ระบบกรองอากาศที่บ้านได้แก่ พัดลม DIY เครื่องแอร์ DIY โดยใช้วัสดุที่หาได้ง่ายและราคาถูกพร้อมแนะนำวิธีการใช้งานให้ได้ผลดีที่สุด
นอกจากนี้สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สุขภาพ ยังได้ร่วมมือกับภาครัฐติดตั้งเครื่องตรวจวัดคุณภาพอากาศที่ใช้เซนเซอร์ขนาดเล็ก ซึ่งพัฒนาโดยนักวิจัยของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่สามารถตรวจวัดปริมาณฝุ่น PM10 และ PM2.5 แบบ real Time รวม 205 ตำบลในเชียงใหม่ ขณะเดียวกันมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ได้ตระหนักถึงสุขภาพของนักศึกษาและบุคลากรจึงได้จัดให้มีพื้นที่ปลอดภัยมากกว่า 30 แห่งและแจกหน้ากากาอนามัยเพื่อสุขภาพมากกว่า 4 หมื่นชิ้น
“ไม่เพียงแต่การลงพื้นที่เพื่อนำองค์ความรู้ไปสู่ชุมชนเท่านั้น นักวิจัยของมช.ยังได้พัฒนาเว็บไซต์และแอพพลิเคชั่นตรวจสอบคุณภาพอากาศแบบ real Time ติดตามสถานการณ์หมอกควันอย่างต่อเนื่อง โดยหน่วยวิจัยบูรณาการด้านหมอกควัน ศูนย์วิจัยวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์ ศูนย์ข้อมูลด้านการเปลี่ยนแปลงอากาศ โดยสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สุขภาพและอวกาศและภูมิสารสนเทศ(ภาคเหนือ)คณะสังคามศาสตร์ ด้วยข้อมูลภาคดาวเทียมแบบ Near real Time”รองอธิการบดี มช.กล่าวและว่า
นอกจากนี้สถาบันนโยบายสาธารณะ มช.ได้เสนอแนวทางการแก้ไขปัญหาหมอกควันและไฟป่าในอนาคตนั้น ควรมีฐานข้อมูลที่มีคุณภาพครบถ้วน รอบด้าน มีความทันสมัย สามารถนำมาวิเคราะห์และแก้ไขปัญหาได้ทันที มีการวิเคราะห์ผู้มีส่วนได้ ส่วนเสียที่เกี่ยวข้องกับสถานการณ์หมอกควัน โดยมีการทำงานร่วมกันของภาครัฐและภาคเอกชน ตามแนวคิด Public-Private-Partnership (PPP) นอกจากนั้นควรมีการปรับโครงสร้างการแก้ไขปัญหาหมอกควันและไฟป่า โดยใช้ระบบ Single Command
ทั้งนี้มีจุดมุ่งเน้นทางแผนยุทธศาสตร์ 4 ด้าน ประกอบด้วย1.ยุทธศาสตร์ด้าน “คน”คือรู้ปัญหา รู้รักษา รู้หาทางออก 2.ยุทธศาสตร์ด้าน”เมือง”คือเมืองฉลาด (Smart City) เมืองสีเขียว(Green City)3.ยุทธศาสตร์ด้าน”ป่า”คือรักษาป่าเดิมและเพิ่มเติมป่าใหม่ และ 4ยุทธศาสตร์ด้าน”อาชีพ”อากาศดีหนี้ลด อาชีพใหม่รายได้สูง อุตสาหกรรมสร้างอาชีพ.
