สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจ ในพื้นที่จังหวัดลำพูน ที่โครงการพัฒนาที่ดิน มูลนิธิชัยพัฒนาบ้านดอยก้อม ตำบลบ้านโฮ่ง อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน
เมื่อวันที่ 21 สิงหาคม 2561 เวลา 14.44 น สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงติดตามการดำเนินงานโครงการพัฒนาที่ดินมูลนิธิชัยพัฒนา บ้านดอยก้อม อำเภอบ้านโฮ่ง จังหวัดลำพูน ซึ่งมูลนิธิชัยพัฒนาดำเนินงานตามแนวพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พัฒนาพื้นที่กว่า 25 ไร่ ให้เป็นแปลงสาธิตการเกษตรแบบไม่ใช้สารเคมี หรือเกษตรอินทรีย์ ปลูกพืชและไม้ผลพันธุ์ดีชนิดต่าง ๆ เช่น น้อยหน่าพันธุ์เพชรปากช่อง, มะม่วงพันธุ์เขียวมรกต และลำไยพันธุ์อีดอ
โอกาสนี้ ทรงฟังการกราบบังคมทูลรายงานเรื่องการรมซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ด้วยระบบอากาศแบบบังคับ ที่ภาควิชาเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว คณะวิศวกรรมและอุตสาหกรรมเกษตร มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ศึกษาวิจัยแล้วพบว่าช่วยลดปริมาณสารตกค้างในผลผลิตลำไยได้ ส่วนวิทยาลัยพลังงานทดแทน มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ได้คิดค้นเครื่องอบแห้งลำไย ที่มีขั้นตอนและกระบวนการอบแห้งทำให้ได้ลำไยเนื้อสีทอง นอกจากนี้ยังมีหน่วยงานต่าง ๆ เข้าไปช่วยพัฒนาที่ดินให้มีคุณภาพ, พัฒนาแหล่งน้ำให้มีใช้เพียงพอตลอดปี
จากนั้น ทอดพระเนตรขั้นตอนการเสียบยอดมะม่วงแฟนซีในกระถางเป็นการเสียบแบบลิ่ม และเสียบแบบข้าง ทำให้ได้มะม่วงยอดพันธุ์ดีรวมกันในหนึ่งต้น โครงการพัฒนาที่ดินมูลนิธิชัยพัฒนา บ้านดอยก้อมฯ ยังเป็นสถานที่ขยายผลการศึกษาวิจัยเทคโนโลยีวิทยาการเกษตรแผนใหม่ ที่สำคัญคือ การปลูกลำไยแบบครบวงจร ตั้งแต่วิธีการปลูก พัฒนาสายพันธุ์ จัดจำหน่าย แปรรูปและศึกษาด้านธุรกิจลำไย ใช้วิธี “เกษตรกรสอนเกษตรกร” คือ ให้เกษตรกรที่มีความรู้ด้านตัดแต่งช่อผลและกิ่งลำไย สาธิต ถ่ายทอดเทคนิคต่าง ๆ และทดลองปฏิบัติจริงต่างจากวิธีเดิมที่สอนในห้องเรียน พบว่าได้ผลลำไยที่มีขนาดใหญ่ขึ้น ขายได้ราคาดี ช่วงที่เกิดภัยแล้งรุนแรง ช่อผลลำไยไม่เสียหาย ปริแตก หรือ ทิ้งต้น ลำไยพันธุ์อีดอ เป็นสายพันธุ์หลักที่ส่งเสริมให้เกษตรกรปลูก ออกดอกและติดผลง่ายผลค่อนข้างใหญ่เปลือกหนา ทนแล้งดี ให้ผลผลิตช่วงเดือนกรกฎาคมถึงเดือนสิงหาคมทั้งยังมีกลิ่นหอม นิยมนำไปแปรรูปเป็นลำไยกระป๋อง หากนำไปอบแห้งเนื้อจะมีสีทอง น้ำหนักคงเหลือมากกว่าลำไยพันธุ์อื่น ๆ
โครงการพัฒนาที่ดินมูลนิธิชัยพัฒนา บ้านดอยก้อมฯ ยังส่งเสริมเทคนิคการปลูกลำไยแก่เกษตรกรจังหวัดใกล้เคียง เกิดเป็นโครงการสำคัญ เช่น โครงการส่งเสริมการผลิตลำไยคุณภาพปลอดภัยจากสารพิษ ที่สหกรณ์การเกษตรบ้านโรงวัว จำกัด อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ ถ่ายทอดความรู้ด้านการทำเกษตรอินทรีย์ ตัดแต่งกิ่ง และช่อผลลำไยทำให้ได้ผลขนาดใหญ่ และทำลำไยอบแห้ง สร้างมูลค่าเพิ่ม โครงการส่งเสริมการผลิตลำไยคุณภาพ ชุมชนโดยรอบโครงการพื้นที่ป่าต้นน้ำห้วยเอี้ยง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย ถ่ายทอดความรู้ด้านการผลิตลำไยคุณภาพ จากเดิมปลูกแบบไม่คัดเกรด เมื่อเกษตรกรเข้าฝึกตามเทคนิคแล้ว ทำให้ได้ลำไยจากเกรด A เป็นเกรด AA จำหน่ายได้ราคาสูงขึ้น โครงการส่งเสริมการปลูกกระเทียมที่มีคุณภาพ และอนุรักษ์กระเทียมพันธุ์พื้นเมือง เพื่อช่วยแก้ปัญหาราคากระเทียมตกต่ำ ที่บ้านทุ่งกระเทียม อำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา ส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกกระเทียมไทย เป็นกระเทียมหอม ผลิตแบบปลอดสารพิษตั้งแต่การเตรียมดินไปจนถึงการเก็บเกี่ยว ส่งจำหน่ายเป็นกระเทียมสด และกระเทียมแปรรูปที่ได้มาตรฐาน GAP ช่วยให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้น จากการดำเนินงานที่ผ่านมา ตั้งแต่ปี 2547 โครงการพัฒนาที่ดินมูลนิธิชัยพัฒนา บ้านดอยก้อมฯ ประสบผลสำเร็จเป็นรูปธรรม โดยเฉพาะที่บ้านดอยก้อม เป็นแหล่งผลิตลำไยที่มีคุณภาพมากที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศ ผลผลิตทั้งหมดจะส่งไปจำหน่ายที่ร้านภัทรพัฒน์ ของมูลนิธิชัยพัฒนา ทั้ง 6 สาขา สร้างโอกาส สร้างรายได้ให้เกษตรกรมีคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น
